JOSÉ IGNACIO QUEMADA EUSKADIKO ETA NAFARROAKO PSIKIATRIA ELKARTEAREN XIV. URTEKO BILERAN “garuneko kaltearen errehabilitazioa ez da mugatu behar SUSPERTZE FISIKO, MOTOR EDO HIZKUNTZAREN SUSPERTZE PROGRAMA BAT EGITERA”
Quemada doktoreak, Aita Menni Ospitaleko Garuneko Kalteko Zerbitzuaren eta Garuneko Kalteko Menni Sarearen zuzendariak hitzaldi bat eman zuen. Hitzaldi horretan, garuneko kaltearen errehabilitazioa arlo fisikoa suspertzeko terapietara ez dela mugatu behar adierazi zuen.Garuneko lesio bat duten pertsonen errehabilitazio osoak zenbait teknika psikoterapeutikoren laguntza eskatzen du. Ez da nahikoa suspertze fisiko, motor edo hizkuntzaren suspertze programa batekin. Giza adimenaren zenbait arlo, hala nola gaitasun intelektualak, emozioak eta ohiko jokabideak ere aldatzen dira, eta beraz, pertsona baten haren hurbileko jendearen bizitza-proiektuan ere aldaketak gertatzen dira.
Psikoterapiak aldaketak eragiten ditu portaeran, osasun fisiko eta psikikoan eta ongizatean, hitza erabiltzen duten teknika psikologikoen bidez. Garuneko kaltearen kasuan berriro ikasteko eta egokitzeko prozesu bat da, pazienteak gaitasunak berreskura ditzan edo konpentsatzen ikas dezan. Horrela azaldu zuen José Ignacio Quemada doktoreak Euskadiko eta Nafarroako Psikiatria elkartearen urteko bileran, Gasteizen egin zena urriaren 22 eta 23an.
Quemada doktoreak garuneko kaltearen “eragin psikiko handia” nabarmendu zuen, eta kaltea duten pertsonekin arlo psikoterapeutikoa lantzea “garrantzitsua” dela esan zuen. “Garuneko kaltea eta psikoterapia normalean elkarrekin doan. Psikoterapia depresioarekin, elikadura nahasmenduekin eta fobiekin lotzeko joera dago. Oso gutxi ohituta gaude psikoterapia gaixotasun neurologiko larriekin, hala nola garuneko kaltearekin lotzera“, azpimarratu zuen.
Horrela, José Ignacio Quemadak nabarmendu zuen garuneko kalteak arlo askotan eragiten duela, eta “oso bereziki pertsonak gisa definitzen gaituzten gizakiaren gaitasun psikiko guztietan. Horiek aldatu egiten dira, eta beraz, pertsonaren nortasuna, haren bizitza-proiektua eta senideekin eta gizarte-inguruarekin dituen harremanen sarea ere aldatu egiten dira”. “Arrazoi askoz ere gehiago daude psikoterapia garuneko kaltearen barruan eta ez beste aplikazio tradizionalago batzuen barruan kontuan hartzeko. Psikoterapiak garuneko kaltean errehabilitazio kognitiboa lortzen lagundu behar du, pazientearen aukeraren arabera. Horrez gain, jokabide disfuntzionalak aldatzen, eragindako pertsonaren bizitza berregituratzen eta haren bulkadak hobeto kontrolatzen ere lagundu behar du“, esan zuen.
“Garuneko kalteak gure nortasunari eusten dion organoan eragiten du. Hain funtsezkoa den burmuinak kalteren bat badu, psikearen profesionalak ezin gara hortik kanpo geratu. Ez dugu baliabide neurokirurgiko edo farmakologikorik nortasun hori berrezartzeko, beraz, pertsona horiei etorkizun itxaropentsu eta zoriontsua eraikitzen lagunduko badiegu, ezin ditugu alde batera utzi tresna nagusi gisa hitza duten teknikak“, adierazi zuen Menni Sareko zuzendariak.
Nola laguntzen du psikoterapiak garuneko kaltearen errehabilitazioan?
Errehabilitazio kognitiboa, berrezarle gisa ala konpentsatzaile gisa
Batzuetan errehabilitazioak funtzioa berreskuratzea bilatuko du, gutxiagotutako gaitasun bat behin eta berriz landuz (berrezarriz). Beste batzuetan, gaitasun hori modu iraunkorrean kaltetu dela esango da, eta kanpoko laguntzen eta giroko aldaketen bidez (estrategia konpentsatzaileak) autonomia lantzea bilatuko da.
Jokabidearen teknikak
Garuneko kaltearen adierazpenen beste talde batean sartzen dira jokabidearen arazoak. Bi motatako arazo handiak daude:
– 1) Jokabiderik ez egoteagatik; apatia nabarmentzen da.
– 2) Jokabide desegokiak egoteagatik; talde honen adibideak dira desinhibizioa eta inpultsibotasuna.
Egoera horietan lagun dezaketen tekniken zenbait adibide izan litezke eguneroko egitura bat erabiltzea (apatietarako) eta norberaren jarraibideak entrenatzea (inpultsibotasunerako).
Nortasuna eta bizitza-proiektu bat berreraikitzea
Kontzientzia hartzea, dolua gaitasunak galtzeagatik, egoera berria onartzea eta bizitza-proiektua berreraikitzea dira bilakaera konplexu hori bidera dezakeen laguntza psikoterapeutikoa eskatzen duten urratsak.
Psikoterapia familiarentzat
Senide hurkoa da bat-bateko aldaketak gehien eragiten duen pertsona lehen uneetan. Bere senideari gertatzen zaionari buruzko informazioa beharko du, mugikortasun-arazoetara, elikatzeko edo elkarri eragiteko arazoetara moldatzeko gaitasunak entrenatu beharko ditu, pertsona horrekin harremanak berriro egokitzeko.
