Garuneko kalte baten ondoren bizitza luzea eta asko egiteko geratzen da. Dani eta Juan Carlos horren bi adibide dira. Biak marinelak izan ziren Bermeon; biek norabidez aldatu behar izan zuten garuneko kaltearengatik.
Enkofratzaile gisa lan eginez, Danik traumatismo kraneoentzefaliko oso larria izan zuen 15 metroko garaieratik izandako erorketa batengatik. Juancarrek oso iktus larria izan zuen. Biek Bizkaiko Foru Aldundiaren Gizarte Urgazpeneko Foru Erakunderen (GUFE) garuneko kalteko eguneko zentro batean sartzeko aukera izan zuten. Eguneko zentroak egitura egokia eman zien denbora luzez beren denbora antolatzeko, estimulatuta egoteko eta gizarte-harremanak mantentzeko. GUFEren eguneko zentroetan Aita Menni Ospitaleko garuneko kaltean espezializatutako terapeutek ematen dituzte zerbitzuak. Horrez gain, laguntza psikologikoa ematen diete erabiltzaileei, ondorioetara egokitzen eta horiek onartzen joateko, eta izandako aldaketen arabera doitzeko beren itxaropenak.
Okupazio-tailerraren eskutik laneratzea
Talde terapeutikoak aholkatuta, Dani eta Juan Carlos, Gernikako Lantegi Batuen tailerrean hasi ziren lanean. Eguneko zentroan eon zirenean lan aurreko eta gizarte-trebetasunen jarduera taldeetan parte hartu zuten, beren gaitasunak sustatzeko eta okupazio-tailer tailer batera sartzeko helburuarekin.
Dani bere emaztearekin bizi da eta bi seme ditu, 25 eta 19 urtekoak. Juan Carlos bakarrik bizi da. Bi kasuetan, eurentzat eta beren familientzat, oso onuragarria da denboraren egituratzeari jarraitutasuna eman ahal izatea. Eguneko zentroan, okupazio-tailerrera heldu aurretik, lan aurreko jardueren tailerrean parte hartu zuten: piezen muntaketa eta desmuntaketa; kutxen muntaketa eta zigilatzea; gutun-azaletan sartzea, kablea eta erregeleta jartzea; boligrafoak muntatzea, poltsatan sartzea eta administrazio-lanak. Bestalde, modu autonomoan eta seguruan garraio publikoan lekualdatzen ikasi zuten. Horrela, trena Bermeotik okupazio-tailerrera joateko hartu zuten.
Abantaila asko
Okupazio-zentroan lan egiten hastea sari ekonomiko txikia duen esfortzua eskatzen du. Baina garrantzitsuena erabiltzaileentzako kontraprestazio sozializatzailea da. Bestalde, senideek emozioak deskargatzeko aukera ere badute. Maila pertsonalean langileak oso pozik geratzen dira. Dani “oso zorionekoa“ sentitzen da asko lagundu diotelako. “ Hasieran norbaitek ukitzea nahi nuen, lehertzeko eta nire grina ateratzeko“, adierazi zuen. Gaur egun probetxugarri sentitzen da berriro, fabrikatzen dituen produktuek prezio bat dutelako, “merkatura doaz“. “Hemendik aseta joaten naiz, Ez naiz pentsatzen nuen hori, baina badakit etorkizuna dudala, nahiz eta lehen bezalakoa ez izan“. Eta hobekuntza horiek Danik “bere emaztearen aurpegian” nabaritu eta ikusten ditu -kontatu digun moduan-, lanera itzultzean elkartzen direnean.
Garuneko kaltearen ondorioek Daniren kasuan, alde kognitibo-konduktualarekin dute zerikusia. Bestelako arazoen artean, nortasunaren nahasmendu organikoa eta informazioa gordetzeko zailtasunak ditu. Baina beti dira handiagoak gaitasunak mugak baino. Plano bat aurrean duela, jarduerak eta haien ondorioak ikasita, Dani piezaz pieza pieza konplexuak muntatzeko gai da; baita torlojuak eta azkoinak osagai elektronikoetan ahokatzeko ere. Andoni Lezamiz bere monitorea pozik dago bere lanarekin; okupazio-tailerrean bere lankide guztietan egoten da harremanean, eta adierazten dizkioten argibideei jarraitzen die, lan berriak ikasten ditu eta erritmo onean jarraitzeko gai da.
Lan-gaitasuna
Maila motorrari dagokionez, Danik eta Juan Carlosek ibilketaren eredua hobetzeko lan egin zuten. Gero, garraioarekin moldatzen ikasi zuten. Lana planifikatzeko laguntza behar dute, baina lan aurreko tailerrean parte hartu ondoren, hau egiteko gai direla frogatu dute:
– Lan baten argibideak gogoratzeko.
– Garatzen ari diren lanean arreta mantentzea.
– Sekuentzia bat egitea eta automatizatzea, akats kopuru txikiarekin eta erritmo onean.
– Zuzenketak onartzea. Bere akatsak zuzentzea beste batek adierazten badio, eta norberak zuzentzea.
– Lagunei laguntzea.
Ainhoa Espinosa,laneratze prozesua gainbegiratzen duen neuropsikologoa oso pozik dago. Orain ikus dezakegun bideoan biak lan egiteko prest daudela azaltzen du; baita talde-lana egiteko ere, eta jarduera oso serio hartzen dutela. Terapeutak dio haientzat oso onuragarria dela Lantegi Batuak bezalako erakunde baten arreta indibidualizatuko programa batean parte hartzea, irakurketa errazeko taldeak, ibilaldiak, yoga, aisialdiko jarduerak eta bestelakoak antolatzen dituelako.
Lantegi Batuek egokitutako lan-aukerak eskaintzen dizkiete desgaitasuna duten 3.000 pertsona ingururi Bizkaian dituzten hogeita hamar okupazio-tailerretan. Lanaldi malguarekin eta arreta espezializatuarekin, langileak lorezaintza, garbiketa, catering, ostalaritza eta bestelako lanean aritzen dira.
