Bideoa. Iktusaren ondorengo hemiplegiaren errehabilitazioa: goiko adarra larriki kaltetuta

Iktusanozitu duten pertsonek askotan ohitu egin beharko dute hemiplegia –gorputzaren erdiari eragiten dion paralisi erabatekoa edo partziala– eta hemiparesia  –hemiplejiari lotutako indar muskularraren murrizketa– hitzekin. Eta sekuelarik ohikoenetako  bat besoan eta ea eskuan mugikortasuna mugatzea da.Azterketa batzuek diote hasierako fasean dauden 4 pazientetik 3ri eragiten diela.Horietatik, gutxi gorabehera %30ek goiko adarraren mugikortasunaren urritasun oso larria izaten dute istripu zerebrobaskularraren (ACV)ondoren.

Paziente gehienek berriro oinez ibiltzea lotzen duten arren, iktus baten ondoren goiko adarra leheneratzea konplexuagoa da oinez ibiltzeko errehabilitazioa baino. Baina goiko adarra ere hobetu daiteke. Aktibitatea egon dadin laguntzeko, gure diziplina askoko taldeek errehabilitazio programak diseinatzen dituzte, paziente bakoitzarentzat pertsonalizatuta.Besoa eta eskua ez erabiltzeak funtzionalitate gehiago galtzea eragin dezake; berez berreskuratuko dela espero izateak, askotan, paralisia mantentzea eragiten du.

Errehabilitazio konplexua

Errehabilitazio programa hasteko orduan kontuan hartu beharreko aldagai nagusietakoa da mugikortasunaren mugaketaren larritasuna. Eskua oso mugimendu sofistikatuak egiteko diseinatuta dagoen organo bat da, eta ekintza anitz egitea ahalbidetzen digu.Errehabilitazioaren planifikazioa konplexua izango da. Prozesua azaltzeko, ikus-entzunezko formatu bat aukeratu dugu. Espero dugu baliagarria izango zaizuela Kalte Zerebraleko Menni Sareko Unitateetan garatzen dugun errehabilitazioaren helburuak eta lan egiteko modua ezagutzeko.

Helburu nagusia eta helburu zehatzak

Bideoan ikus daitekeenez, errehabilitazio programaren helburu nagusia da larriki eragindako goiko adarrean (MSSA) gutxieneko aktibitatea berreskuratzea, pertsonak neurri ertaineko objektu bat hartu ahal izan dezan, esaterako, sagar bat, eta eraman eta askatu ahal izan dezan.

Programak, gainera, 5 helburu zehatz ditu, hiru mailatan antolatuta. Eskuaren eta besoaren aktibitateari dagokionez, helburua da:

o    Eskua nahita irekitzea eta ixtea lortzea.

o    Goiko adarra maila horizontalean mugitzea, mahai baten altueran.

Horrez gain, eskuaren eta besoaren mugimendua mugatzen duten konplikazioak murriztu nahi dira:

o    Eskuan eta besagainean edema eta muga artikularrak murriztuz.

o    Besagain minberatuko kasuak tratatuz.

Azkenik, beste helburu bat pazientearen eta bere famili ingurunearen heziketa da.

o    Kontua da pazienteak etxean egin ahal izango dituen hainbat ariketa eta zainketa erakustea, aurreko helburuak betetzeko eta terapiara emandako denbora gehiagotzeko.

Eskuzko terapia eta terapia robotikoa

Bideoan terapeutaren lanaren berebiziko garrantzia islatzen da.Profesional batek egindako eskuzko terapiak mugikortasuna eta mugitzeko ahalmena irabaztea ahalbidetzen du, batez ere besagain eta hatzetan, eta, aldi berean, mina arintzen du eta nahigabeko eta ezertarako balio ez duten mugimenduak zuzentzen laguntzen du.Terapeutaren mobilizazioek aukera ematen dute kaltetutako pertsonak bere kabuz egin ezingo lituzkeen mugimenduak egiteko.

Menni Sarean, gainera, gailu robotikoz lagundutako errehabilitazioa erabiltzen dugu.Robotikak eta errealitate birtualak itxaropen handiak zabaltzen dituzte mugitzeko trebetasunak hobetzeko.Robotez lagundutako errehabilitazioak aukera ematen dio pazienteari hainbat mugimendu errepikatzeko, izan modu pasiboan, izan lagunduta edo modu aktiboan.

Merkatuan gero eta robot gehiago dago.Espazio honetan gure Zerbitzuetan lan egiteko erabiltzen ditugun Tyromotion etxeko hiru deskribatuko ditugu: Diego®, Pablo® eta Amadeo®.Gailu horiek hainbat osagai sentsoriomotore baloratzeko sistema bat dute, eta hori oso baliagarria da errehabilitazio prozesua ebaluatzeko.

Diego®, Pablo® eta Amadeo®

Gure errehabilitazio programen oinarria zereginetara orientatutako trebakuntza da.Zeregin funtzional jakin batzuetan trebatzeak ziurtatu egingo du berrikasketa eguneroko ekintzetara transferituko dela. Mugimendu funtzionalak errepikatzearen helburua da garuneko kortxean aldaketak eragitea, eta hori da mugimendua berreskuratzeko oinarria.

Diego® robotak besagainaren inguruan arazoak dituzten pertsonekin lan egiten laguntzen digu.Daukan sistema mekanikoari esker, goiko adarra desgrabitatu egin daiteke.Mekanismo horri esker, pazienteek gorputzetik urrun dauden objektuak eskuratu ditzakete, besagainaren eta ukondoaren gutxieneko jarduera aprobetxatuz eta anplifikatuz.Terapeutak ariketak programatu ditzake softwarearekin interakzioan, eta, gainera, pertsonaren behar klinikoen arabera, objektu errealekin jarduteko ekintzak egin ditzake.

Pablo® robotarekin egiten den errehabilitazioa eskuan, eskumuturrean eta besagainean mugikortasun urria duten pazienteekin erabili daiteke.Goiko adarrera egokitzen diren hiru agingailu ditu.Ia aktibitaterik ez duten pertsonekin, multiboard agingailuarekin lan egiten dugu: horrek lagundu egiten du softwarearekiko interakzioa bi eskuekin egiten, besoa ongi bermatuta.  Agingailuak bola forma dauka, eta oso erabilgarria da sorbalda-gerriko egonkortasuna lantzeko, baita eskumuturraren flexo-estentsioa eta pronosupinazioa lantzeko ere, terapeutaren laguntzaz.Gainerako gailuek bezala, trebatzeko software bat dauka, aldi berean eraginkorra eta dibertigarria dena.

Amadeo®-rekin hatzen mugikortasuna lantzen dugu.Hatz bakoitza robotean egokitzen da iman batzuekin.Batere aktibitaterik ez badago, Amadeok hatzen mobilizazio pasiboa ahalbidetzen digu, oso modu zehatzean.Hatzen flexo-estentsioa errepikatzen laguntzen du, batera edo modu indibidualizatuan.Pazienteak hatzetan behar besteko mugikortasun maila lortzen duenean, lan aktiboa egin dezake ordenagailuko jokoekin interakzioan.Lanerako formatu horrek errehabilitatzeko motibazioa bultzatzen du.

Estrategias de rehabilitación

Kaltetutako besoa berraktibatzeko eginkizunean garrantzitsua da berreziketa sentsitiboa, edozein modalitatetan –ukimenezkoa, bibrazio bidezkoa, termikoa, etab.–.  Estimulazioa pazienteak berak edo zaintzaileak egin dezake, eta aktibitatea azaleratzen laguntzeko modu bat da, garunean “itzalita” dagoen zatia estimulu bidez bonbardatuz.

Iktus baten ondoren goiko adarra errehabilitatzeko erabiltzen ditugun terapiak askotarikoak dira.Adibidez, adar sanoaren mugimendua galaraziz eragiten den mugimenduaren terapia, pazientea kaltetutako adarra erabiltzera behartuta baitago.

Halaber, ispiluaren terapia erabiltzen dugu, mugikortasuna agertzea bultzatzeko eta minberatutako eskua tratatzeko: ispiluak pazienteari irudi birtual bat itzultzen dio, zeinean kaltetutako eskua erraz eta molestiarik gabe mugitzen dela irudikatzen den.Irudi horiekin, garunari laguntzen diogu minik gabeko esku funtzionalago bat irudikatzen, eta horrek, azkenean, helburua lortzen laguntzen du.

Teknika horien artean dago TENS bidez nerbio medianoa estimulatzea. Pazienteak etxean erabili dezake elektroestimulaziorako gailu hori errehabilitazio zentrora joan aurretik, aurretiaz prestatzeko ekintza moduan, eta horrek mugikortasuna agertzen lagunduko du.